Okres świąteczny bywa postrzegany jako czas odpoczynku, bliskości i rodzinnego ciepła. W praktyce jednak często wiąże się z dużą liczbą obowiązków, presją oczekiwań oraz intensywnymi kontaktami społecznymi. Dla wielu rodzin – zwłaszcza z dziećmi w wieku szkolnym – święta mogą stać się źródłem zmęczenia i napięcia emocjonalnego.

Warto spojrzeć na ten czas z perspektywy psychologicznej i relacyjnej, traktując święta nie jako zadanie do perfekcyjnego wykonania, lecz jako okazję do budowania bezpiecznych, wspierających relacji.

Nadmiar bodźców i oczekiwań – naturalne źródła napięcia

Grudzień to okres szczególnie obciążający: intensywne przygotowania, liczne spotkania rodzinne, zmiana codziennej rutyny, a także zwiększone oczekiwania wobec dorosłych i dzieci. Przeciążenie bodźcami oraz zmęczenie fizyczne i emocjonalne obniżają zdolność do samoregulacji, co może skutkować rozdrażnieniem, napięciem lub wycofaniem.

Zarówno u dorosłych, jak i u dzieci są to naturalne reakcje adaptacyjne, a nie przejaw „złego funkcjonowania” czy braku kompetencji wychowawczych.

Trudne rozmowy i niezręczne pytania w gronie rodzinnym

Spotkania świąteczne często wiążą się z pytaniami i komentarzami dotyczącymi wychowania, rozwoju dziecka czy decyzji rodzinnych. Choć bywają one motywowane troską, mogą być odbierane jako naruszające prywatność lub oceniające.

Z perspektywy psychologicznej warto podkreślić, że rodzice nie są zobowiązani do odpowiadania na wszystkie pytania ani do uzasadniania swoich wyborów. Zachowanie granic sprzyja poczuciu bezpieczeństwa i modeluje zdrowe wzorce komunikacyjne dla dzieci.

Asertywne i kulturalne stawianie granic

Stawianie granic w relacjach rodzinnych jest elementem dojrzałej komunikacji i nie oznacza braku szacunku. Przeciwnie – jasno określone granice porządkują relacje i zmniejszają napięcie.

Przykładowe komunikaty:

• „To dla naszej rodziny prywatna sprawa.”

• „Dziękujemy za zainteresowanie, mamy to pod kontrolą.”

• „Wolimy nie omawiać tego tematu przy dzieciach.”

• „Każde dziecko rozwija się w swoim indywidualnym tempie.”

Takie postawy uczą dzieci, że ich potrzeby i granice są ważne i mogą być komunikowane w sposób spokojny i respektujący innych.

Dziecko w święta – emocje pod szczególną ochroną

Zmiana rytmu dnia, nadmiar bodźców, hałas, emocje dorosłych oraz intensywne kontakty społeczne mogą być dla dzieci szczególnie obciążające. Reakcje takie jak rozdrażnienie, płacz, impulsywność czy wycofanie są często sygnałem przeciążenia, a nie braku wychowania.

Wsparciem dla dziecka może być:

• możliwość krótkiego odpoczynku od bodźców,

• obniżenie oczekiwań dotyczących zachowania,

• nazywanie emocji i ich akceptacja,

• obecność spokojnego, dostępnego emocjonalnie dorosłego.

Relacje ponad perfekcję

Z perspektywy rozwoju dziecka kluczowe znaczenie ma jakość relacji, a nie idealna organizacja świąt. Dzieci zapamiętują przede wszystkim atmosferę bezpieczeństwa, akceptacji i uważności, a nie detale związane z przygotowaniami.

W naszej społeczności szkolnej szczególną wagę przykładamy do budowania relacji opartych na wzajemnym szacunku, empatii i zrozumieniu. Te same wartości warto przenieść do przestrzeni rodzinnej – również w okresie świątecznym.

Święta nie muszą być pozbawione trudnych emocji, aby były wartościowe. Dbanie o granice, realistyczne oczekiwania oraz uważność na potrzeby dzieci i dorosłych sprzyjają dobrostanowi całej rodziny.

Życzymy Państwu świąt, w których jest miejsce na spokój, autentyczność i relacje budujące poczucie bezpieczeństwa – zarówno u dzieci, jak i dorosłych.

Justyna Makaruk