Dzieci w wieku szkolnym, które rozpoczynają przygodę z nauką, poza znanym sobie środowiskiem rodzinnym, stają twarzą w twarz z nowymi wyzwaniami. Muszą przystosować się do nowych warunków w szkole, nawiązać nowe relacje rówieśnicze oraz sprostać wymaganiom edukacyjnym.

Każdy człowiek odczuwa emocje. Jednak dziecko poddane procesowi wzrostu i rozwoju jest istotą szczególnie wrażliwą, a jego reakcje emocjonalne zależne są zarówno od czynników osobowościowych jak i środowiskowych (rodzina, dom, szkoła). Dlatego zetknięcie z nowym, nieznanym jeszcze szkolnym światem może generować różnorakie trudności natury emocjonalnej.

Istnieje wiele aspektów generujących u dzieci problemy emocjonalne:

Stres

Pojawia się znienacka na skutek braku równowagi między możliwościami dziecka, a oczekiwaniami dorosłych. Rodzice często nie zdają sobie sprawy  z tego jak bardzo wymagania, marzenia związane z przyszłością dzieci mogą negatywnie wpływać na ich swobodny i harmonijny rozwój. Dziecko starając się spełnić oczekiwania rodziców, dąży z całych sił do zrealizowania ich misternego planu. Jednak długotrwałe zmagania kończą się zwykle emocjonalnym wyczerpaniem, a nawet chorobą somatyczną. 

Relacje rówieśnicze

Nawiązywanie relacji społecznych z rówieśnikami jest niezmiernie ważne z punktu widzenia psychologii rozwojowej. Tylko w relacjach z innymi dziecko uczy się strategii radzenia sobie w sytuacjach trudnych, czy problematycznych. Buduje przy tym poczucie sprawstwa, uczy się samodzielności, buduje swoje poczucie wartości. Dzisiejszy świat stawia jednak przed dzieckiem duże wyzwania. Nierzadko w szkołach dzieci zmagają się z poczuciem samotności, odrzucenia, czy nawet wykluczenia społecznego. Dlatego niezmiernie ważne jest wsparcie osób dorosłych, nauczycieli, psychologów, wychowawców.

Rodzina

Środowisko, w którym wzrasta dziecko ma nierozerwalny związek z jego funkcjonowaniem  w dorosłym życiu. Rodzina daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, przynależności. Dzięki akceptacji i miłości dorosłych dziecko buduje pozytywny obraz siebie, podnosi swoją samoocenę, jest chętne i zmotywowane do pracy. W przypadku braku stabilizacji, zaburzonych relacji rodzinnych, dziecko buduje wewnątrz siebie lęk, który dotyczy również jego funkcjonowania na zewnątrz – czy to w szkole, czy poza nią.

W jaki sposób wspomóc dziecko w przezwyciężaniu trudności emocjonalnych?

Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów emocjonalnych:

Otwarta komunikacja: zachęcaj dziecko do otwartego wyrażania swoich uczuć. Stwórz bezpieczną przestrzeń, w której poczuje się wysłuchane i zrozumiane;

Empatia: bądź wartościowym przykładem dla swojego dziecka. Pokazuj mu swoim postępowaniem w jaki sposób być wrażliwym i otwartym; naucz okazywania emocji;

Poszukaj profesjonalnej pomocy: jeśli trudności emocjonalne utrzymują się lub znacząco zakłócają codzienne życie dziecka, rozważ konsultację ze specjalistą;

Naucz umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych: ucz asertywności, umiejętności nawiązywania kontaktów, kompromisowego rozwiazywania konfliktów;

Promuj zdrowe nawyki: zachęcaj do zdrowego stylu życia, odpowiedniego odżywiania, regularnych ćwiczeń i wystarczającej ilości snu, ponieważ dobre samopoczucie fizyczne jest ściśle powiązane ze zdrowiem emocjonalnym.

Bądź dobrym przewodnikiem: angażuj się w życie szkolne i społeczne swojego dziecka oraz komunikuj się z nauczycielami, aby szybko rozwiązywać wszelkie wątpliwości.

Wniosek:

Radzenie sobie z wyzwaniami emocjonalnymi u dzieci w wieku szkolnym jest wspólną odpowiedzialnością. Wspierając otwartą komunikację, zapewniając wsparcie i podchodząc do problemów z empatią, możemy pomóc naszym dzieciom budować odporność emocjonalną i zapewnić im optymalny rozwój w codziennym życiu. Pamiętaj, że każde dziecko jest wyjątkowe, a zrozumienie jego świata emocjonalnego jest istotnym krokiem w kierunku budowania jego zasobów.

Justyna Makaruk

Konsultacja: Małgorzata Ścibisz